Czym jest hejt w internecie?
Najprościej rzecz ujmując hejtem w internecie określamy kierowanie w stosunku do innych użytkowników sieci poniżających i szkalujących treści – komentarzy słownych, bądź symbolicznych, jak np. przerabianie zdjęć, czy filmów w sposób obraźliwy dla innych osób. Czasem nie jest łatwo odróżnić, które z takich zachowań mieszczą się w konwencji dozwolonej krytyki lub żartu. Zjawisko to jest aktualnie powszechnie obecne, dotyka zarówno dorosłych użytkowników sieci, osób publicznych, lecz także nieletnich.
Dzieci w sieci.
Po pierwsze, należy zdawać sobie sprawę, iż obecnie znaczną część swojej aktywności większość młodzieży poświęca na wirtualne życie w cyberprzestrzeni. Często jest to uczestnictwo w przeróżnego rodzaju tematycznych forach dyskusyjnych (gry komputerowe, muzyka itp.), aktywność w mediach społecznościowych (Instagram, TikTok, Facebook), czy komunikowanie się ze znajomymi poprzez komunikatory internetowe (Messenger, WhatsApp, Snapchat), na których zakładane są grupy tematyczne, czy klasowe.
Kolejno, powszechnie panującym jest również błędne przekonanie, iż wirtualna rzeczywistość zapewnia anonimowość, dzięki czemu można rzekomo „pozwolić sobie na więcej” aniżeli w kontakcie bezpośrednim, twarzą w twarz. Ważne jest również psychologiczne zjawisko „siły tłumu”, dzięki któremu jednostki decydują się na podejmowanie zachowań, które wcześniej nie wchodziłyby w grę i nawet nie byłyby rozważane. Uczestnicy forów, grup konkurują o swoiste przewodnictwo, pragną sobie nawzajem zaimponować, podsycają emocje, czy złudnie budują w ten sposób poczucie własnej wartości.
Hejt w internecie, a demoralizacja i czyn karalny w świetle prawa nieletnich.
Opisane powyżej zjawisko zajmuje bardzo dużo miejsca w codziennej praktyce postępowań w sprawach nieletnich. Jest szalenie dużo przypadków, gdy niewłaściwe zachowanie młodzieży na wspomnianych forach, czy grupach podlega ocenie pod kątem realizowania znamion demoralizacji, czy czynu karalnego. Nierzadko ma miejsce sytuacja, gdy grupa rówieśnicza z błahych lub bez powodu obiera sobie jednego z jej członków na „ofiarę”, którą przez jakiś czas się w grupie hejtuje, szczuje i wyśmiewa. Zachowania te noszą czasem znamiona uporczywego nękania, tzw. stalkingu, gróźb karalnych, czy naruszania dóbr osobistych. W konsekwencji może to doprowadzić do problemów natury psychicznej, samookaleczeń, czy prób targnięcia się na swoje życie. Oczywistym jest bowiem, iż dzieci, czy nastolatkowie nie wykazują wysokiej odporności na jakąkolwiek krytykę, odrzucenie przez grupę, najczęściej nie potrafią też szukać pomocy z powodu wstydu, czy zagubienia. Tym sposobem z pozoru błahe i nieistotne zachowania, często przez opiekunów bagatelizowane doprowadzają do tragedii, z której potencjalności nikt nie zdawał sobie sprawy.
Jak postępować, gdy zaobserwujemy występowanie hejtu w otoczeniu naszego dziecka?
Z pewnością nie można tego problemu zlekceważyć. Niezależnie od tego, czy nasza pociecha jest sprawcą hejtu, czy ofiarą koniecznym jest baczne przyjrzenie się tej sytuacji, gdyż niedocenienie zagrożenia może być opłakane w skutkach. Niewątpliwie konieczna jest poważna, wychowawcza rozmowa, ustalenie okoliczności wybryków, być może skorzystanie z profesjonalnej pomocy psychologa, terapeuty. Gdy sprawa hejtu trafia przed oblicze sądu rodzinnego można również skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej obrońcy nieletniego lub pełnomocnika pokrzywdzonego. Podstawową zaś regułą powinno być zachowanie czujności i obserwacja dziecka – czy wykazuje zmianę zachowania, stało się skryte, czy lękliwe i wówczas podejmowanie adekwatnych działań.
