W dzisiejszym wpisie pozwolę sobie przybliżyć szczegóły dotyczące procedury przesłuchania dzieci w postępowaniu karnym. Zarówno w sytuacji, gdy dziecko jest pokrzywdzonym oraz także, gdy występuje wyłącznie w roli świadka określonego zdarzenia. Zasady tego rodzaju newralgicznych przesłuchań zawiera Kodeks postępowania karnego, reguły te stosuje się również w postępowaniach w sprawach nieletnich prowadzonych w oparciu o nową ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, która weszła w życie z dniem 1 września 2022 roku.
Pierwszą kategorią, o której stanowi kodeks są małoletni pokrzywdzeni, którzy w chwili przesłuchania jako świadek nie ukończyli lat 15, a przestępstwo zostało popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej, bądź jest przestępstwem przeciwko wolności, rodzinie i opiece oraz wolności seksualnej. Tego rodzaju przesłuchania prowadzone są wyłącznie wtedy, gdy zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i winny one być przeprowadzone tylko jeden raz. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wyjdą na jaw nowe istotne okoliczności, bądź przy czynności przesłuchania nie było obrońcy i oskarżony zażądał ponownego przesłuchania. Przesłuchanie małoletniego przeprowadza sąd w obecności biegłego psychologa, zwykle odbywa się ono w tzw. bezpiecznym pokoju, który nie przypomina sali sądowej. W czynności tej mają prawo wziąć również pozostali uczestnicy postępowania, a to prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego, znajdują się oni wówczas zwykle za tzw. lustrem weneckim zapewniającym małoletniemu poczucie bezpieczeństwa. Przesłuchania w tych warunkach przeprowadza się również wówczas, gdy małoletni pokrzywdzony ukończył lat 15, lecz zachodzi uzasadniona obawa, iż przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny. Czynności te są nagrywane, a na rozprawie odtwarzany jest obraz i dźwięk oraz odczytywany protokół przesłuchania.
Gdy w grę wchodzi przesłuchanie małoletniego, poniżej lat 15, świadka przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz rodzinie i opiece, wówczas warunki jego przesłuchania są takie same jak opisane powyżej. W przypadku małoletnich świadków, którzy ukończyli lat 15 przesłuchanie może odbyć się za pomocą urządzeń umożliwiających przekaz obrazu i dźwięku, jeśli obecność oskarżonego mogłaby mieć negatywny wpływ na świadka lub oddziaływać na niego krępująco.
W praktyce sądowej najistotniejsze jest by przesłuchania małoletnich, w szczególności pokrzywdzonych były tak przygotowane, by w jak największym stopniu wyeliminować prawdopodobieństwo ponawiania czynności. Sytuacje takie się zdarzają w szczególności wówczas, gdy zachodzi niebezpieczeństwo naruszenia gwarancji procesowych oskarżonych i dla zapewnienia realizacji w szczególności prawa do obrony tego rodzaju czynności z udziałem małoletnich należy ponowić.
